Πρόταση: Μουσείο Ελιάς ή/και Πνευματικό Κέντρο
Φορέας: Πολιτιστικός Σύλλογος Αγ. Προκοπίου
Το όραμα:
Η ιδέα για τη δημιουργία ενός Μουσείου Ελιάς υπάρχει από παλιά, αλλά λόγω της έλλειψης των απαιτουμένων πόρων ουδέποτε μπόρεσε να πραγματοποιηθεί.
Ταυτόχρονα, η δημιουργία ενός Πνευματικού Κέντρου, με σκοπό την πνευματική και πολιτιστική αναβάθμιση του οικισμού και -γενικότερα- των γύρω περιοχών.
Στόχοι του έργου είναι αφενός η προστασία των τεκμηρίων, απ’ τα οποία προκύπτει η καθημερινή ζωή τα παρελθόντα έτη, αφετέρου η συγκέντρωση των στοιχείων αυτών στο φυσικό τους χώρο και η αποφυγή διάσπασής του σε ιδιωτικές συλλογές.
Πέραν τούτου, στο χωριό διατηρείται η -σύμφωνα με την παράδοση- παλαιότερη ελιά, που είναι και η ογκωδέστερη (διάμετρος 19 μέτρα), που αποτελεί μνημείο του φυσικού περιβάλλοντος, άμεσα συνδεδεμένο μ’ αυτήν.
Η δημιουργία ενός Μουσείου Ελιάς, σε συνδυασμό με τον τουρισμό μπορεί να επιφέρει σημαντική ανάπτυξη στον τόπο και να αποφέρει σημαντικό εισόδημα στην περιοχή, επιτρέποντας ταυτόχρονα στη διατήρηση και συντήρηση των παλιών και εγκαταλελειμμένων παραδοσιακών οικημάτων και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Μουσείο Ελιάς:
Η ελιά αποτέλεσε την κυρίαρχη πηγή απασχόλησης των κατοίκων του νησιού κατά τους τελευταίους έξι αιώνες. Η καλλιέργειά της ανάγεται στους προχριστιανικούς χρόνους, αλλά συστηματοποιήθηκε μόλις επί βενετοκρατίας. Η ράτσα της ντόπιας ελιάς είναι διαφορετική από τις υπόλοιπες, που κυριαρχούν στην Ελλάδα. Ο καρπός είναι μικρός, τα δέντρα πανύψηλα και υπεραιωνόβια. Η σύνθλιψη του καρπού και η παραγωγή λαδιού τους προηγούμενους αιώνες γινόταν σε ελαιοτριβεία (λουτρουβιά), που λειτουργούσαν με πέτρες (λιθάρια). Μόλις στις αρχές του 20ου αι. έκαναν την εμφάνισή τους οι πρώτες μηχανές σύνθλιψης ελαιολάδου. Η παλαιότερη -ίσως- απ’ αυτές αγοράστηκε από την τότε ΛΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΨΩΡΑΡΩΝ το 1923 και έκτοτε λειτούργησε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’70.
Το κτίριο στο οποίο στεγαζόταν χτίστηκε το 1791 από το χτίστη και μαραγκό Σταματέλο Αλαμάνο και λειτούργησε ως παραδοσιακό λουτρουβιό (με λιθάρια) μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.
